Dylematy identyfikacyjne w obrębie serbsko-czarnogórskiej kulturosfery. Dawne i współczesne modele (auto)refleksji

Książka Doroty Gil jest na gruncie polskiej slawistyki pierwszą tak obszerną prezentacją serbsko-czarnogórskiej kulturosfery − stanowi poważną i obiektywną propozycję oglądu skomplikowanego, wielowymiarowego, a przy tym wciąż aktualnego problemu tożsamościowego wyrastającego z niejednoznacznych historycznych, politycznych, religijnych i kulturowo-społecznych tradycji oraz relacji obu narodów południowosłowiańskich. Autorka w sposób klarowny ukazuje genezę, rozwój, adaptację i instrumentalizację wielu różnych koncepcji i konstrukcji etnokulturowych, zwracając uwagę na dominujące, jak również poboczne procesy ewolucji i mobilizacji, kreowania, kodyfikowania i mistyfikowania serbskiej i czarnogórskiej tradycji.  Rozprawa ma wszelkie cechy zasobnego kompendium wiedzy,interdyscyplinarnego studium w sposób znakomity łączącego oraz porządkującego wiele zagadnień opisanych wedle klucza identyfikacji historycznej, narodowej i religijnej. Dorota Gil podjęła się niełatwego zadania nie tylko rozpoznania złożonej kwestii kształtowania się południowosłowiańskich tożsamości, ale też ich weryfikacji na poziomie konstruktów narodowych – w dużej mierze tkwiących w okowach mitologicznych, ideologicznych oraz imagologicznych, których jądrem jest niezwykły leksykon mitologemów, ideologemów i oryginalnych kulturowych wyróżników własnej podmiotowości. Monografia z pewnością stanie się ważną czy nawet kanoniczną lekturą nie tylko dla polskiego i zagranicznego grona slawistów, lecz także dla szerokiego środowiska uczonych humanistów. Co więcej, ze względu na podjętą wysoce interesującą tematykę południowosłowiańską (serbsko-czarnogórską) i atrakcyjną problematykę tożsamościową, jak również sposób prezentacji, książka ta ma wszelką szansę stać się równie istotną czy wręcz pożądaną lekturą dla szerszego odbiorcy spoza kręgu akademickiego.

Z recenzji prof. dr hab. Izabeli Lis-Wielgos