Wydawnictwo
Kliknij, aby przejść do Wydawnictwa

Czytelnik ocenzurowany. Literatura w kryptotekstach - recenzjach cenzorskich okresu stalinizmu

Anna Wiśniewska-Grabarczyk

ODDZIAŁ INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ-KOMISJI ŚCIGANIA ZBRODNI PRZECIWKO NARODOWI POLSKIEMU W KRAKOWIE, 2018
Stron: 191
Dział:
ISBN: 9788380984394
 
 
 

 

Praca dzieli się na sześć części: wstęp, cztery rozdziały oraz zakończenie.
Rozdział I, „Tematyka poruszana w recenzjach cenzorskich”, obejmuje następujące zagadnienia: II wojna światowa w literaturze dla dzieci i młodzieży, rugowanie magii i elementów nadprzyrodzonych z literatury adresowanej do najmłodszych, wizerunek socrealistycznej nowej rodziny i nowego człowieka, kwestie obyczajowe w literaturze końca lat czterdziestych i początków lat pięćdziesiątych. W rozdziale II, „Recenzja cenzorska jako kryptotekst”, autorka formułuje definicję recenzji cenzorskiej. Jej zdaniem cenzorska wypowiedź oceniająca, posiadająca cechy recenzji literackiej, wydawniczej, naukowej i tekstu propagandowego, to kryptotekst, czyli tekst niejawny o celowo ograniczonej dystrybucji. W rozdziale III, „Struktura i język recenzji cenzorskiej”, kontynuowane są rozważania związane z recenzją jako typem tekstu. Dotyczą one m.in. trójdzielnej budowy recenzji (streszczenie, ocena, decyzja) czy podziału cenzorskich ocen ze względu na różne kategorie: cenzurowanie ze względu na temat, okoliczności powstania utworu, autora, społeczną użyteczność książki, wydawnictwo, czas złożenia do GUKPPiW. Rozdział IV, „Cenzorska nadgorliwość? Strategie cenzorskie wobec twórców i tematów wygodnych”, poświęcony jest sposobom oceniania i losom edytorskim książek, w których w pełni ujawnia się socrealistyczna poetyka. Jako przykład tekstu uznanego w GUKPPiW za pisany na zamówienie nowej rzeczywistości zostało wybrane opowiadanie Przy budowie Tadeusza Konwickiego.