Kultura polityczna jako przedmiot badań

„Kultura polityczna” to kategoria używana zwykle na oznaczenie zachowań i postaw jednostek oraz grup społecznych (ujawniających się także w postaci ich wypowiedzi) wobec tej sfery, którą określa się mianem „polityki”, lub pojawiających się (formułowanych) również w tej sferze. Powiada się również, że kategoria ta oznacza „warstwę kultury” pojmowanej ogólniej, obejmującą ogół upowszechniających się w czasie i przestrzeni tzw. niematerialnych wytworów społeczeństwa (przede wszystkim symbole polityczne oraz oparte na określonym katalogu wartości politycznych wzorce działania politycznego, zwane normami politycznymi, wreszcie postawy polityczne), jak również wytworów materialnych w postaci instytucji politycznych. […]

W polskiej literaturze przedmiotu zwykle przyjmuje się, że kultura polityczna ma spełniać zarówno funkcję legitymizacyjną, jak i integracyjną, jako że stanowi zasób wspólnych (jakoby) członkom społeczeństwa przeświadczeń, zgodnych z dominującym porządkiem, z całokształtem wartości, norm i reguł zachowania, które mają być utrwalone w świadomości podmiotów biorących udział w działaniach politycznych. Nie dość, że „utrwalona w świadomości” wielu podstawa podobnych przeświadczeń i zachowań ma być podstawą koordynowania działań politycznych i współpracy jednostek i grup w dążeniu do osiągania określonych celów, nie dość tedy, że ma spełniać funkcję integrującą, to wiąże się ją nadto z funkcją regulacyjną (porządkowanie i ujednolicanie działań politycznych) oraz funkcją „socjalizacji politycznej” (wchodzenie członków społeczności w kulturę polityczną, polegające na zdobywaniu przez nich wiedzy o systemie politycznym, kształtowaniu ich poglądów, postaw politycznych i hierarchii wartości politycznych).

Te i liczne inne kwestie wywoływane przez namysł nad kulturą polityczną podnoszone są przez Autorów tekstów zebranych w recenzowanym tomie zbiorowym.

Prof. dr hab. Bogdan Szlachta