Obraz władzy we władzy obrazu. Artystyczne konceptualizacje wizerunku Josipa Broz Tity

W wizerunkowej autokreacji przywódcy socjalistycznej Jugosławii, Josipa Broza Tity, oraz w akcie powołania przez niego do życia wielonarodowej federacji chorwacki performer Tomislav Gotovac dostrzegł oryginalne dzieło sztuki, którą określił mianem „paranoja Yu art”. Z perspektywy artysty eksperymentalnego polityczny kunszt marszałka (po mistrzowsku lawirującego między przedzielonymi żelazną kurtyną Wschodem i Zachodem), a także jego estetyczny zmysł i świadomość retorycznej siły publicznego image’u musiały wydawać się fascynujące. Społeczne oddziaływanie Tity przybrało postać quasi-religijnego kultu. Oparte było na charyzmie budowanej za pomocą propagandowego przekazu wizualnego, będącego zarazem nośnikiem ikoniczności wizerunku marszałka. Od czasów wojny ów przekaz stanowił impuls i materię zarówno „dworskiej” twórczości artystów socjalistycznej Jugosławii, jak i naiwnej, „dewocyjnej” plastyki wyznawców-amatorów. Skanonizowany za ich sprawą społeczny obraz komunistycznego przywódcy stał się przedmiotem interikonicznej gry oraz ideologicznych przewartościowań na gruncie sztuki krytycznej lat 70. i 80., rozwijącej się pod wpływem kontrkultury. Dziś z kolei postać i epoka Tity inspirują postjugosłowiańską ars nostalgiae, której istnienie jest odpowiedzią na stan kryzysu wywołany poczuciem nadmiaru historii przy niedoborze sensu. Książka Obraz władzy we władzy obrazu opowiada o jugosłowiańskiej kulturze władzy, widzianej przez pryzmat losów wizerunku jej głównego animatora i aktora – Josipa Broza Tity.